Vluchteling in dienst nemen? Zó vind je er een
Veel bedrijven staan te springen om goede werknemers. En vluchtelingen om een baan. Maar… hoe vinden ze elkaar? Zes goede tips om dat voor elkaar te krijgen.
Tip 1: Weet waar je zoeken moet
Dat is nog best lastig. Hoe kom je in contact met vluchtelingen die bij jouw bedrijf passen? Bouwselect, dat hoger opgeleid bouwpersoneel detacheert, heeft nu vier Syrische bouwkundigen in zijn bestand. Maar het had heel wat voeten in de aarde om die te vinden. ‘Je kunt als werkgever niet zomaar bij Vluchtelingenwerk binnenstappen en zeggen: Doe mij maar tien Syriërs’, vertelt directeur Sipke Meindertsma. ‘Ik zocht bijvoorbeeld naar technisch tekenaars, maar kreeg eerst technisch-administratief medewerkers aangeboden. Ook goede mensen, maar niet de mensen naar wie ik op zoek was. Het aanbod moet wat mij betreft veel beter in kaart gebracht worden.’
Paul Mbikayi, zelf ex-vluchteling en nu directeur van de Refugee Talent Hub, hoopt daar verandering in te brengen. Vanaf 1 maart kunnen werkgevers zo’n tweeduizend profielen van vluchtelingen doorzoeken op dit digitale platform dat werd opgezet door onder meer Accenture en AkzoNobel. En dat aanbod van mensen, maar ook van vacatures, moet gaan groeien de komende maanden. C&A bijvoorbeeld gaat alle beschikbare vacatures voor verkoopmedewerkers, die normaal gesproken alleen via ‘traditionele wervingskanalen’ te vinden zijn, ook op het platform plaatsen. ‘Zo hopen we onze vacatures onder de aandacht te brengen van vluchtelingen’, zegt een medewerker van het bedrijf. Pieter Bas van Litsenburg, regionaal manager van Meininger Hotels, noemt het platform een welkome aanvulling. Veel organisaties die nu vluchtelingen in contact brengen met bedrijven doen dat op vrijwillige basis. ‘Wij zijn als bedrijf vooral bezig met het runnen van ons bedrijf. Tijd is schaars, dus alle middelen om het makkelijker te maken zijn welkom.’
Tip 2: Denk vanuit talent
‘Laten we er geen doekjes om winden’, zegt Paul Mbikayi, ‘een grote groep vluchtelingen die straks aan een baan geholpen wordt, is ongeletterd. En mist bijna alles om in Nederland op het laagste niveau te kunnen beginnen. Maar vraag je nou eens af: wat kan een talent zijn van iemand die nooit de binnenkant van een school heeft gezien?’ Op tijd klaar zijn kan een talent zijn voor bedrijven die bijvoorbeeld binnen een bepaalde tijd een kantoor moeten schoonmaken. Of denk aan iemand die goed ’s nachts kan werken. ‘Dat zijn geen eigenschappen waarvoor je een diploma moet hebben, maar zeker wél talenten waar Nederlandse bedrijven behoefte aan hebben.’ Veel vluchtelingen uit Eritrea zijn bijvoorbeeld ongeletterd. Maar er is ook een grote groep vluchtelingen die in hun thuisland wél opleidingen heeft afgerond. Syriërs bijvoorbeeld zijn veelal hoger opgeleid variërend van bouwkundige tot programmeur. Diploma-erkenning is een probleem, geeft Mbikayi toe, maar dat moet beide partijen niet tegenhouden. ‘Je kunt niet zeggen als vluchteling: ‘Ik was een specialist of manager en ik wil op precies dat niveau het bedrijfsleven instromen.’ Ook Franse of Amerikaans artsen moeten opleidingen en cursussen volgen.’
Tip 3: Investeer tijd en moeite
Vluchtelingen aan het werk helpen is geen liefdadigheidswerk. Deze mensen hebben we hartstikke hard nodig, zegt Meindertsma van Bouwselect. Volgens de Groningse directeur zijn werkgevers op dit moment veel te afwachtend en zien ze veel te laat in hoe snel er krapte ontstaat op de arbeidsmarkt. Ze schieten zichzelf daarmee in de voet. ‘Kijk, een hoogopgeleide bouwkundige uit Syrië heeft wel dezelfde kennis als een Nederlandse werknemer, maar de Syrische bouwwet zit anders in elkaar dan de Nederlandse. Wij steken daar tijd en moeite in. Ik vraag datzelfde van ondernemers die nu op zoek zijn naar technisch personeel.’ Ze zullen wel moeten, vindt Meindertsma. ‘Wij krijgen wel honderd keer de vraag om een constructeur, maar het antwoord blijft hetzelfde: we hebben ze niet. En het verbaast me hoe weinig bedrijven sense of urgency hebben’, zegt Meindertsma. ‘Werkgevers moeten nú investeren in goed personeel, anders zijn ze te laat. Wellicht dat het iets meer tijd en moeite kost om een vluchteling intern op te leiden dan een schoolverlater, maar die moeite gaat zich dubbel en dwars uitbetalen. Dit zijn mensen die in hun thuisland jarenlang werkervaring hebben opgedaan.’
Tip 4: Durf verrast te worden
Veel werkgevers zetten vacatures uit met een tot in details beschreven profiel en wachten dan totdat ze iemand hebben gevonden die precies aan dat plaatje voldoet. Werkt niet, zegt Paul Mbikayi. ‘Ik krijg vaak de vraag van werkgevers: ‘Hoe hebben we nou zekerheid dat dit gaat werken?’ Die heb je nooit, met geen enkele sollicitant. Durf ook eens verrast te worden. Nodig iemand uit, ga met hem of haar praten.’ Juist mensen met een frisse blik van buitenaf kunnen helpen innoveren, stelt Mbikayi. ‘Ik hoor ook weleens dat ondernemers bang zijn dat het niet gaat lukken. Omdat vluchtelingen een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Ze zijn dan bang dat ze niet de goede begeleiding kunnen bieden naast de bedrijfsdoelen die ze hebben. Maar laat je nou eens verrassen.’ Vluchtelingen zijn bovendien ongelofelijk gemotiveerd, zegt Mbikayi. Ze willen liever vandaag dan morgen aan het werk. ‘En willen ook onderdeel worden van deze samenleving. Het zijn mensen die zich heel snel kunnen aanpassen. Geef ze dan ook die kans.’ Pieter Bas van Litsenburg deelt die mening. ‘Binnenkort komt iemand bij ons op gesprek met hotelervaring en we willen deze persoon voorstellen om receptiewerk te gaan doen. Hoe dat gaat uitpakken? Wij gaan er heel open in. Als bedrijf heb je de verantwoordelijkheid om iets bij te dragen aan de maatschappij én om een gezonde mix aan personeel te hebben.
Tip 5: Geen werk? Help dan met meaningful waiting
Ook AkzoNobel zet zich in om vluchtelingen aan het werk te helpen. ‘Niet iedereen kan hier zomaar vanuit een azc in dienst komen’, vertelt Arnoud Verdoorn, HR directeur. ‘In de chemische sector zijn de veiligheidseisen erg hoog. Mensen moeten bij ons aan bepaalde opleidingskwalificaties voldoen.’ Maar dat betekent niet dat het bedrijf daarom maar stil zit. Belangrijk is dat zowel het bedrijfsleven als de overheid investeren in wat wél mogelijk is in de vorm van stages, coaching en hopelijk natuurlijk op termijn ook banen, zegt Verdoorn. AkzoNobel organiseert bijvoorbeeld evenementen waar vluchtelingen wordt uitgelegd hoe je een cv maakt, hoe een sollicitatiegesprek verloopt en hoe de Nederlandse arbeidsmarkt in elkaar steekt. Geen overbodige luxe, merkt ook de Syriër Khaled Alkabouni van Accenture op. Hij werkt bij het bedrijf als technology consultant. ‘Ik was in Syrië gewend om alleen maar mijn cv op te sturen. Motivatiebrieven kennen ze daar helemaal niet. Een heel simpel voorbeeld van wat een Syriër kan leren tijdens het wachten.’ Volgens Verdoorn is het daarnaast enorm belangrijk dat vluchtelingen gelijk Nederlands leren. ‘Daar moet de overheid echt meer tijd en moeite insteken. Je kunt wel stellen dat een vluchteling daar zelf verantwoordelijk voor is, maar mensen snel integreren is voor de hele maatschappij het beste.’
Tip 6: Zoek contact met scholen
Een hoogopgeleide Syriër die hier ook nog eens zijn papieren bouwkunde haalt? Dat, zegt Sipke Meindertsma, is de gedroomde kandidaat voor iedere werkgever. Dat beaamt ook Arnoud Verdoorn van AkzoNobel. Hij is nu in gesprek met twee vluchtelingen van wie er één vanuit een hbo-opleiding stage wil komen lopen. De ander heeft dankzij de hulp van het UAF de universiteit afgerond. ‘We zijn bezig met het opzetten van een samenwerking met een hogeschool. Zo leiden we mensen op die vervolgens bij ons stage kunnen lopen. Is die stage succesvol, dan is er uitzicht op werk’, vertelt Verdoorn. ‘De chemische sector is een goede landingsplek. Dit gaat bijvoorbeeld om een opleiding tot operator.’ Hij is van plan om de komende tijd te kijken of er meer samenwerkingen kunnen worden opgezet met hogescholen. Softwarebedrijf AFAS deed het ook op die manier. Het bedrijf zette samen met de gemeente Utrecht en de Hogeschool Utrecht een pre-bachelor ict op. Ook Meindertsma zou graag een klasje willen opzetten samen met bijvoorbeeld de Hanzehogeschool. Maar gemakkelijk is dat niet, zegt hij. ‘De mensen met wie ik nu in gesprek ben, komen vanuit het hele land. Probeer ze dan maar eens op één plek te krijgen. Het zou mooi zijn als andere bedrijven hier ook mee bezig gaan.’
Direct aan de slag met vluchtelingen en op zoek naar praktische info?
Met welke regels hebben werkgevers eigenlijk te maken als ze een vluchteling willen aannemen? En zijn er ook subsidies beschikbaar? De Sociaal-Economische Raad heeft hele concrete antwoorden op deze vragen op een rijtje gezet op deze uitgebreide website. Sommige gemeenten, zoals Zwolle, betalen werkgevers die vluchtelingen in dienst nemen een stimuleringspremie. Andere gemeenten, zoals Amsterdam, compenseren werkgevers die eventueel extra begeleiding aanbieden met een loonkostensubsidie. Als iemand niet direct aan het werk kan, valt er te denken aan een werkstage; ook daar bieden veel gemeenten subsidies voor aan. Op de website staat ook een handzaam overzicht van alle organisaties, van Vluchtelingenwerk tot UAF, die ondersteuning kunnen bieden aan ondernemers die graag met vluchtelingen willen werken. Wie nog meer informatie zoekt, kan natuurlijk ook een bezoek brengen aan de bijeenkomst Werk en vluchtelingen: ongekend talent, die op 27 maart wordt gehouden in Nieuwegein. Deze wordt georganiseerd door VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN, samen met het ministerie van Sociale Zaken. Aanmelden? Dat kan hier.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op de website van ondernemingsorganisatie VNO-NCW
